مبحث ۴ مقررات ملی ساختمان تعیین کننده شکل و نحوه قرارگیری ساختمان در زمین و فضاهای باز و ضوابط مربوط به تصرف های مختلف است. در این مبحث علاوه بر ای حداقل‌های الزامی فضاها، تامین نور و تعویض هوا نیز آمده است.
زمین لرزه، کارایی و دسترسی به خروجی‌هایی که در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان اشاره شده است را دچار مخاطره می‌کند. در مبحث ۴ در رابطه با امر ایمنی، مسیرها، جایگاه‌ها و بازشوهای امدادرسانی، برای شرایط فوق الذکر، ظوابطی پیش بینی شده است. در این مبحث تلاش شده است تا در زمان حوادث مطرح شده، امکان امدادرسانی به ساکنین از خارج ساختمان نیز فراهم شود.
برای تامین حداکثر آسایش و بهداشت ساکنین ساختمان‌ها، تامین نور کافی و تعویض هوای مناسب در این مبحث مورد توجه فراوان قرار گرفته است. در ادامه نیز برای صرفه اقتصادی و بهره‌دهی مناسب از فضاهای موجود، استفاده مناسب و بهینه از فضاهای داخلی و حتی فضاهای واقع در زیرزمین و … در مبحث ۴ ضابطه‌مند شده است.
از طرف دیگر موضوع حفظ هویت فرهنگی جامعه نیز در این مبحث مطرح است. منظر شهری باید از طریق راهنماها، طرح‌ها و ضوابط طراحی شهری قاعده‌مند هدایت شود. اما الزامات عمومی مقررات ملی ساختمان نیز بر ساماندهی منظر شهری تاثیرگذار است. در این مبحث ضوابط کلی تصرف‌ها آمده و ضوابط خاص بلند مرتبه سازی و تصرف‌های درمانی مراقبتی، صنعتی و مخاطره‌آمیز شرح داده شده است.
دامنه کاربرد مبحث ۴
این مقررات ناظر بر کلیه ساختمان‌ها و سازه‌های مشمول قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در کشور است. در هیچ یک از ساختمان‌های موجود، نباید تعمیرات و تغییراتی صورت گیرد که با کاهش ابعاد و ارتفاع فضاها، سطوح بازشوی تعویض هوا، سطوح نورگیر و غیره موجب مغایرت با الزامات این مقررات شود.
این مقررات شامل کلیه ساختمان‌ها و سازه‌های موقت (غیر از اسکان موقت بازماندگان حوادث غیر مترقبه) نیز می‌شود.